Spółdzielnia Mieszkaniowa
„Łada” w Biłgoraju

Historia Spółdzielni

Zarys historyczny Spółdzielni Mieszkaniowej “Łada”

W mieście nad Ładą

Siedzibą spółdzielni, od jej początków, był Biłgoraj. Historia miasta sięga XVI w.
Staraniem Adama Gorajskiego, pana na Radzięcinie, osada rolniczo – handlowa rozłożona na wzniesieniu zwanym Biała Góra, otrzymała miano miasta aktem lokacyjnym wydanym 10 września 1578 r. we Lwowie przez króla Stefana Batorego. Od położenia na wzgórzu nazwane zostało Biełogorajem, a ostatecznie – Biłgorajem. Miasto leży na terenie Równiny Biłgorajskiej na skraju Roztocza i Puszczy Solskiej, nad rzekami Białą i Czarną Ładą. Położenie miasta na starym szlaku handlowym, z Pragi i Krakowa na Ruś a następnie z Lublina do Jarosławia i Przemyśla, sprzyjało szybkiemu rozwojowi Biłgoraja. Miasto stawało się wielonarodowe. Przybywali tu Wołosi, Madziarzy, Rosjanie, Żydzi i inni. Słabe ziemie dla rozwoju rolnictwa nie zapewniały dostatecznego poziomu materialnego. Konieczność wymusiła na mieszkańcach cechę przedsiębiorczości. Od XVII zaczęło się rozwijać sitarstwo na coraz większą skalę. Wytwarzano też chałupniczo przetaki a później włosiankę. Sitarze biłgorajscy wędrowali ze swymi wyrobami do wielu miast Rosji, Węgier, Turcji, Persji. Biłgorajskie sita trafiały też do Niemiec i Szwecji i innych krajów. Przejeżdżający przez Biłgoraj w roku 1782, bp. Ignacy Krasicki pisał wtedy o mieście:

„Zaszczyt jego wieloraki
Sławny w sita i przetaki
A co większa i w jubilery niepoślednie.
Jakoż wyborne klejnoty,
Po talaru pierścień złoty,
Dyjamenty wielkiej wagi,
Za dwa grosze trzy szmaragi”.

Dzięki handlowi i sitarstwu Biłgorajanie stawali się zamożniejsi, przejmowali materialne elementy kultury odwiedzanych krajów, kształtowali swoisty folklor, a miasto nadal się rozwijało. Świadczyła a tym rozbudowa. Do dziś zachowała się tzw. Zagroda Sitarska – skansen złożony z budynków typowych dla dawnego budownictwa, rzemieślników – sitarzy. Na przełomie XIX i XX wieku sitarstwem zajmowało się ponad 3600 osób, stanowiło to około 43 procent ogółu mieszkańców Biłgoraja, wówczas trzeciego, co do wielkości miasta Lubelszczyzny. Były to ostatnie pozytywne symptomy rozwoju. Po latach rozkwitu przyszedł kryzys i równie szybkie zacofanie miasta, które nie potrafiło wprowadzić nowych form przemysłowych i nie sprostało gospodarce kapitalistycznej, pozostając nadal przy tradycyjnym chałupnictwie. Rynki zbytu przejął zorganizowany przemysł i handel. Biłgoraj pozostał na uboczu przemian gospodarczych stał się, jak wiele innych, małym peryferyjnym miasteczkiem na Lubelszczyźnie. Mimo rysującego się kryzysu gospodarczego Biłgoraj od roku 1866, na mocy carskiego ukazu, pozostawał siedziba powiatu w rękach carskich biurokratów i wojska. Status powiatowy utrzymało miasto po odzyskaniu niepodległości w roku 1918 roku z komisarzem rządowym Maciejem Ratajem. Ludność zajmowała się handlem, przeżywającym stagnację - rzemiosłem i pracą w sześciu niewielkich zakładach przemysłowo – usługowych. Szanse na rozwój przemysłu pojawiły się po decyzji Miejskiej Rady Narodowej powołującej w maju 1938r Miejską Komisję Centralnego Okręgu Przemysłowego, mającą podjąć starania o lokalizację obiektu przemysłu kluczowego. Wojna w roku 1939 przerwała te zamierzenia. Działania wojenne i okres okupacji przyniósł miastu wielkie straty nie tylko wśród ludności, ale i materialne. Szczególnie dotyczyło to budynków mieszkalnych w centralnej części miasta zniszczonej pożarem. Po okresie okupacji i wyzwoleniu Biłgoraj borykał się z wieloma trudnymi problemami. Jednym z nich była katastrofalna sytuacja mieszkaniowa. Komitet Mieszkaniowy przy Miejskiej Radzie Narodowej przydzielił najbardziej potrzebującym rodzinom 200 mieszkań w domach pozostałych po ludności żydowskiej. Innym przydzielano mieszkania lokatorskie. Jednym ze sposobów poprawy sytuacji mieszkaniowej było utworzenie spółdzielni mieszkaniowej. Dominującą cześć budownictwa mieszkaniowego od roku 1975 przejęła Spółdzielnia Mieszkaniowa „Łada”. Wraz rozwojem przemysłu, rosła w Biłgoraju liczba mieszkańców. Potrzeby mieszkaniowe stawały się palącym problemem.

Założenie spółdzielni mieszkaniowej

Spółdzielnia mieszkaniowa w Biłgoraju powstała w 1958r. Organizacyjne walne zgromadzenie 23 członków założycieli spółdzielni, dokumentuje historyczny dziś protokół:

Protokół Nr 1/58*

Walnego Zgromadzenia członków założycieli Spółdzielni
Mieszkaniowej „Łada” w Biłgoraju z dnia 23.IX.1958r.

  1. Zagajenie i wybór prezydium Walnego Zgromadzenia
  2. Przyjęcie porządku obrad Walnego Zgromadzenia.
  3. Odczytanie i przyjęcie statutu.
  4. Określenie planu działalności spółdzielni.
  5. Uchwalenie najwyższej sumy zobowiązań.
  6. Zatwierdzenie preliminarza budżetowego na okres przed włączeniem do planu Inwestycyjnego
  7. Wybory Rad Nadzorczej i Zarządu.
  8. Wolne wnioski.
  1. Zebranie otworzył ob. Pobocha Bolesław, na asesorów Walnego Zgromadzenia Wybrani zostali ob. .ob. Grasza Jan i Wilczek ...... oraz sekretarz ob. Koperwas Mikołaj.
  2. Podany porządek obrad przyjęto bez zmian.
  3. Projekt statutu Spółdzielni Mieszkaniowej odczytał ob. Pobocha. W dyskusji wzięło Udział 4 członków założycieli, po czym w głosowaniu jawnym jednogłośnie projekt został przyjęty.
    Ustalono następujące sumy wpłat: wpisowe 100 zł., udział 500 zł.
    Członkowie założyciele podpiszą statut w trzech egzemplarzach.
  4. Plan działalności spółdzielni odczytał ob. Pobocha, po czym wywiązała się dyskusja:
    Ob. Paluch Józefa proponuje, aby jak najszybszym terminie wpłacić należności i aby z początkiem wiosny przystąpić do budowy.
    Ob. Jaworski proponuje, aby ustalić termin wpłaty.
    Jednogłośnie Walne Zgromadzenie przyjęło następujące terminy: wpisowe do 15 listopada 1958r., wkłady mieszkaniowe – do końca lutego 1959r.
    Ob. Peć zapytuje czy koniecznym jest budowanie bloków dużych, czy nie możnaby budować budynków mniejszych? Odpowiada Przewodniczący Prezydium M.R.N. (Miejskiej Rady Narodowej – przyp. aut.) ob. Ludwik: „Sprawa budowy opiera się na założeniach urbanistycznych miasta i musi być wykonana zgodnie z jego założeniami”.
    Plan działalności spółdzielni, załączony do protokołu został przyjęty jednogłośnie.
  5. Przyjęto jednomyślnie, ze wkłady mieszkaniowe w wysokości 15% kosztu budowy są konieczne na pokrycie wstępnych kosztów, a spłatę pozostałych 85% - uiszczać się będzie w ratach miesięcznych przez 40 lat przyczym upoważniono Zarząd do zaciągnięcia zobowiązań na sumę do 5 milionów złotych.
  6. Preliminarz budżetowy został przyjęty jednogłośnie i jest w załączeniu.
    Walne Zgromadzenie zatwierdza preliminarz budżetu Spółdzielni na okres przed włączeniem do planu inwest. zamykający się po stronie wpływ. i wyd. sumą 81.900.-
  7. Do Rad Nadzorczej i Zarządu zostali zgłoszeni następujący kandydaci z liczba głosów:
    1. Pobocha Bolesław 23,
    2. Cieplechowicz Stanisław 23,
    3. Futyma Antoni 23,
    4. Jaworski Aleksander 23,
    5. Koperwas Mikołaj 23,
    6. Mickiewicz Mieczysław 23,
    7. Cybulski Tadeusz 23,
    8. Grasza Jan 23,
    9. Sułek Weronika 23,
    10. Pankowski Czesław 23 głosów
    Po przedstawieniu się wszystkich kandydatów w głosowaniu jawnym wybrano jednogłośnie do Rady Nadzorczej i Zarządu wymienione osoby.
    W czasie ukonstytuowania się Rady Nadzorczej i Zarządu trwała dyskusja. Rada Nadzorcza ukonstytuowała się następująco:
    1. Przewodniczący - Ob. Pankowski Czesław
    2. Z-ca Przewod. - Ob. Sułek Weronika
    3. Sekretarz - Ob. Mickiewicz Mieczysław
    4. Członkowie
      • Ob. Futyma Antoni
      • Ob. Cybulski Tadeusz
      • Ob. Koperwas Mikołaj
      • Ob. Grasza Jan
    Zarząd wybrany przez Radę Nadzorczą ukonstytuował się następująco:
    Przewodniczący - Ob. Pobocha Bolesław
    Z-ca Przewodnicz. - Ob. Jaworski Aleksander
    Członek - Ob. Cieplechowicz Stanisław
  8. Ob. Peć proponuje, aby od Włosiankarskiej Spółdzielni Pracy zaciągnąć informacji i jeżeli możliwe uzyskać dostęp do planów geodezyjnych z przeprowadzonych badań terenu w celu przekonania się, czy plac ten nadaje się pod budowę domów piętrowych. Proponowany przez M.R.N. plac znajdował się przy ul. Lubelskiej – na zachód od bud. Włoś. Sp. Pracy.
    Na tym protokół zakończono:
    Sekretarz Walnego Zgromadzenia Przewodniczący Walnego Zgromadzenia
    (-) Koperwas Mikołaj (-) Pobocha Bolesław
    Asesorowie:
    1. (-) Grasza Jan
    2. (-) Pankowski Czesław

* Zachowano oryginalną pisownię

© Spółdzielnia Mieszkaniowa "Łada" w Biłgoraju, Polityka prywatności »